İnsanlık tarihine bakıldığında hiçbir döneminde bu kadar fazla
sınav ve sınanma yoktur. Her sene düzenli olarak yapılan ve milyonlarca kişinin
katıldığı, isimleri değişse bile amacı değişmeyen LGS, YKS, TYT, AYT, MSÜ, KPSS,
ALES, TUS, YDS ve dahası(iş mülakatları)…Tabii bunlara bağlı olarak sınavlara katılacak
pek çok bireyde sınav kaygısı oluşmaktadır. İlk baştan belirtmem gerekirse,
sınav kaygısı tanı alınacak bir bozukluk
olmamasına rağmen bireyin sağlığın ciddi düzeyde zarar vermekte ve işlevselliğini bozmaktadır. Sınav girecek kişilerde kaygı oluşması
normaldir. Sağlıklı düzeyde kaygılı hissetmek gereklidir. Sağlıklı düzeyde
kaygılı olmanız performansınızı artırır ve sınava hazırlanmanıza motive eder.
Yerkes & Dodson yasasına göre, kaygı düzeyiniz
normalin üstünde seyredince (aşırı uyarılmışlık durumu) duygusal ve düşünsel
süreçlerinizi ve bilişsel işlevlerinizi (dikkat, bellek, problem çözme, karar
verme) olumsuz etkilemektedir.
Peki
sağlıksız düzeyde olan kaygıyı nasıl anlarız?
Dünyada insan var olduğundan beri kaygı sistemi kendilerinde
mevcuttu. Bu kaygı sistemi genellikle dış tehdite/ tehlikeli durumlar
karşısında ortaya çıkmakta. Birey herhangi bir durumu veya olayı tehdit ve tehlike
olarak algıladığında da ortaya çıkmaktadır. Bu kaygı sistemi tehditlere veya
tehlikelere karşı doğal bir ilaç ve savunmadır. Kaygı bizim ihtiyaç duyduğumuz bir duygudur. Sınav kaygısı daha çok içsel
tehdit söz konusudur.(Eğer silah zoruyla sınava girmiyorsan) Sınavda başarılı
olmanın güç/zor olduğunu ve bununla ilgili kendi baş etme gücünün yetersiz bulması veya hafife
alması durumunda kaygı oluşacaktır.
Sınav kaygısını tanımlarsak, sınav esnasında öğrenilen
bilginin etkili bir şekilde kullanılmasını engelleyen ve performansı etkileyen
yoğun kaygı durumudur. Kaygının nasıl oluştuğuna dair aşağıda belirtilen
işaretleri kendinizde gözlemleyebilirsiniz.
*Gerçekdışı bir hedefe ulaşılıp ulaşılamayacağına yönelik
zihinsel uğraşı sonucunda asıl gerçekleştirmesi gereken işlere odaklanamama/
sınavın sürecinden çok sınavın sonucuna odaklanma
*Kendi bilgi ve becerisini olumsuz değerlendirmesi veya
ilgili materyallerin az öğrenilmesi ve depolanmaması / sınava ilişkin bilgi ve
becerisine veya yansıtabileceğine güvensizlik
*Olumsuz değerlendirme korkusu, bilginin değil, kişiliğinin
değerlendirildiği düşüncesi, sınav
sonucunu felaketleştirme
*Motivasyon düşüklüğü, Çalışmayı erteleme veya denemelere
girmeme/ilk dakikalarda bırakma(kaçınma)
*Huzursuzluk, Panik, Öfke, Yetersizlik, Başarısızlık
*Dikkat dağınıklığı, Karar verememe, Unutkanlık
*Çarpıntı, Terleme, Nefes Darlığı, Mide Bulantısı, Baş Dönmesi,
Kaslarda gerginlik gibi bedensel tepkileri kendinizde gözlemleyebilirsiniz.
Not:
Yaygın anksiyete, Sosyal Kaygı, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluk(DEHB), OKB(Kontrol tipi) OKKB(Mükemmeliyetçi tip),Depresyon (unutkanlık, kararsızlık) bu gibi durumlarda öncelikli olarak asıl sorunun çözümlenmesi esastır. Bu rahatsızlıkların ortak noktası, bireyin kendi baş etme gücünün yetersiz bulması ve durumun ise tehlikeli ve zor görmesidir. Aynı zamanda kendisiyle ilgili yüksek beklentilere sahip olmasıdır.
DETAYLI BİLGİ VE RANDEVU İÇİN İLETİŞİM KURUNUZ.
